Âm nhạc: Giuseppe Verdi
Libretto: Antonio Somma
Công diễn lần đầu: tại Teatro Apollo, Rome vào ngày 17 tháng 12 năm 1859.
Nhân vật: Loại giọng
Amelia: Soprano
Riccardo: Tenor
Renato: Baritone
Ulrica: Mezzo-soprano
Oscar: Soprano
Tóm tắt nội dung
Những cái tên Thụy Điển của các nhân vật xuất hiện trong vở opera này là những tên nguyên gốc ban đầu Verdi sử dụng. Tuy nhiên, những nhân viên phụ trách kiểm duyệt của chính phủ đã buộc ông phải rời bối cảnh vở opera sang Boston. Những tên trong ngoặc đơn là những tên Thụy Điển được dùng trong vở opera này.
Màn 1. Triều thần và các cận thần đang đợi vua Riccardo (Gustav đệ tam) vào triều, trong đó có một nhóm những kẻ âm mưu do bá tước Samuel và Tom (Counts de Horn và Ribbing) cầm đầu. Khi đức vua bước vào, cận thần Oscar đã trình ngay danh sách các khách mời cho lễ hội hóa trang. Ngay khi nhìn thấy tên Amelia, phu nhân tể tướng Renato (Anckarström), ngài trở nên trầm ngâm, suy ngẫm về tình cảm thầm kín vẫn dành cho nàng. Khi tất cả đã rời triều, người cận thần nói với Renato, anh ta biết lí do tại sao đức vua lại suy tư, đó là có một âm mưu lật đổ ngai vàng. Tuy nhiên, Gustav đệ tam lại không quan tâm đến lời cảnh báo này.
Vị quan tòa đến, cầm trên tay bản án trừng phạt bà bói Ulrica do tội đã sử dụng ma thuật. Khi Riccardo hỏi ý kiến của Oscar, chàng trai tóc vàng này đã miêu tả tài năng của bà ta về chiêm tinh học và cầu xin ngài xá tội cho bà ta (“Volta la terrea”). Quyết định mình sẽ tự định đoạt và bác bỏ những lời phản đối của Renato, nhà vua giàu lòng nhân ái đã ra lệnh cho các quan tòa cho ông cải trang vi hành đến chỗ bà bói.
Khi Ulrica đang thì thầm những câu thần chú cho một nhóm các phụ nữ (“Re dell’abisso”), Riccardo đã thận trọng bước vào, giả dạng là một ngư dân. Bà bói bắt đầu phán bảo với việc thông báo cho thủy thủ Silvano (Christiano) rằng anh ta sắp giàu có. Riccardo đã kín đáo đặt tiền vào túi người thủy thủ khiến anh ta khi phát hiện những đồng tiền trong túi của mình đã thán phục sức mạnh tiên tri của bà bói. Nhà vua cải trang trong khi Ulrica tiễn tất cả khách của mình về để tiếp Amelia. Nàng đến bói để mong tìm sự thanh thản, không còn vương vấn mối tình với vua Riccardo. Ulrica đã phán rằng vào ban đêm, nàng phải tìm được ngọn cỏ thần bên giá treo cổ, sau đó Amelia vội vàng bỏ đi. Dẫu vậy, Riccardo cũng đã nghe được câu chuyện này. Một lúc sau, Oscar và đám triều thần bước vào, Riccardo vẫn trong bộ dạng của ngư dân, giả bộ yêu cầu bà bói Ulrica xem tay cho mình (“Di’ tu se fedele”). Khi bà bói phán rằng, ông sẽ chết trong tay một người bạn, đức vua đã cười lớn (Quintet: “È scherzo od è follia”). Tuy vậy, vẫn còn ngờ vực, Riccardo đã yêu cầu bà bói phải xác định kẻ sát nhân và bà đáp rằng đó chính là bàn tay ông sẽ bắt ngay lúc này. Không ai lại dám bắt tay “người ngư dân” này nhưng khi thấy Renato bước đến, đức vua đã vội vã lao ra bắt tay và nói điều bà bói vừa phán không thể tin được vì Renato chính là người bạn trung thành nhất của ngài. Lúc này, mọi người đã nhận ra Riccardo và hò reo tán thưởng, mặc dù nhóm âm mưu phản loạn thì không vừa lòng.
Màn 2. Amelia đến bên giá treo cổ và cầu nguyện trong tuyệt vọng rằng cây cỏ kia sẽ giúp nàng quên đi được mối tình với đức vua (“Ma dall’arido stelo divulsa”). Khi tiếng chuông nơi xa vọng lại lúc nửa đêm, nàng cảm thấy sợ hãi trước những bóng ma quỷ vô hình và cầu Chúa rủ lòng thương. Riccardo bước đến và không thể kiềm chế trước những lời cháy bỏng, Amelia đã thú thật mình yêu đức vua (Duet: “Non sai tu che se l’anima mia”), tuy nhiên nàng nhanh chóng lấy mạng che mặt khi thấy chồng ập vào giục đức vua rời đi, tránh những kẻ ám sát đang đến.
Riccardo lo sợ Renato phát hiện ra người phụ nữ che mạng là Amelia và chỉ chịu rời đi sau khi viên tướng hứa sẽ hộ tống nàng vào thành mà không nhấc mạng che của nàng lên. Những kẻ phản bội ập đến thì chỉ thấy Renato mà không thấy đức vua liên bực tức, liên mồm chửi rủa. Vị tướng đã rút gươm khi những tên ám sát không tiếc lời lăng nhục người phụ nữ đeo mạng. Để cứu chồng, Amelia đã bỏ mạng che mặt. Trong khi những kẻ âm mưu thích khách phá lên cười trước cảnh hài hước, Renato hẹn với hai kẻ cầm đầu sáng mai đến nhà mình. Amelia đau xót trước nỗi ô nhục này.
Màn 3. Lôi Amelia về nhà, Renato đe doạ vợ mình rằng sẽ giết chết nàng, Amelia xin được gặp con trai bé bỏng lần cuối trước khi chết (“Morrò, ma prima in grazia”). Không chấp nhận lời cầu xin này, Renato quay sang bức chân dung của Riccardo và than thở rằng sẽ trả thù nhà vua chứ không phải Amelia (“Eri tu”). Những suy nghĩ của Renato bị cắt ngang bởi sự xuất hiện của Samuel và Tom, Cùng chung mục đích nhưng cả 3 người không nhất trí ai sẽ đảm đương nhiệm vụ ám sát. Amelia trở lại đúng lúc cả ba đang rút thăm. Renato buộc vợ phải rút một chiếc và sung sướng khi nàng rút được mảnh thăm có tên mình. Một lúc sau, Oscar tới mang lời mời dự lễ hội hóa trang. Trong khi cả 3 hân hoan trước cơ hội ám sát thuận lợi này, Amelia định bụng sẽ báo cho Riccardo (Quintet: “Di che fulgor”).
Một mình trong căn phòng trống trải, Riccardo quyết định sẽ đoạn tuyệt tình yêu với và cử nàng cùng Renato sang Phần Lan (“Ma se m’è forza perdeti”). Oscar trình nhà vua bức thư của một phụ nữ giấu tên, cảnh báo về âm mưu ám sát. Không muốn bị mọi người nghĩ là hèn nhát, vua Gustav vẫn tới dự lễ hóa trang. Ở đại sảnh nhà hát Opera hoàng gia, lễ hội diễn ra ồn ã. Ba kẻ âm mưu ám sát đi lại xung quang để dò la đức vua. Renato, đi theo Oscar cố gắng thuyết phục anh chàng này xem đức vua là ai (“Saper vorreste”) và đã thành công. Nhận ra Amelia, Riccardo nói chuyện với nàng (Duet: “T’amo, sì, t’amo”) mặc dù Amelia không ngớt lời cảnh báo vua rời đi.
Ngay sau khi cặp tình nhân nói những lời từ biệt cuối cùng, Renato do nghe lén được phần cuối câu chuyện, đã lao tới đâm đức vua. Riccardo không oán trách gì Renato, khẳng định đã yêu Amelia nhưng cam đoan rằng nàng vẫn hoàn toàn trong trắng. Đám đông khóc than cho sự ra đi của một nhà vua nhân từ, bác ái.
(Nguồn: https://nhaccodien.vn/)
ĐĂNG BÌNH LUẬN