Tác giả: Phạm Hồng Tuyến
Sau 18 năm bước chân vào VTV và gắn bó với Ban Khoa giáo (1990 - 2008), lần đầu tiên tôi chuyển sang đơn vị khác, không phải do nguyện vọng cá nhân, mà bởi lãnh đạo Đài quyết định đưa Phòng Thiếu nhi sang Ban Thanh thiếu niên (VTV6), khi ấy mới thành lập được 1 năm. Thực ra tôi vẫn không hề đi đâu khỏi phòng Thiếu nhi cả, chỉ có điều phòng ấy có đơn vị chủ quản khác thôi. Và hoá ra tôi chính là người sót lại cuối cùng của chương trình “Những bông hoa nhỏ” năm xưa, nay vẫn đeo đuổi công cuộc làm chương trình cho trẻ em.
Tại Ban Thanh thiếu niên, Phòng Thiếu nhi chúng tôi tiếp tục phát triển và khẳng định vị thế, đặc biệt là những sự kiện lớn nhân dịp Quốc tế thiếu nhi 1/6 và Trung Thu. Mỗi năm, khi làm các chương trình lớn ấy, các bạn trẻ của VTV6 luôn ý thức tính sáng tạo lên hàng đầu, không để chương trình năm sau lặp lại năm trước, luôn “bão não” để ra ý tưởng mới và độc đáo.
Năm 2016, chương trình Trung Thu được thực hiện theo chủ đề Tết Trung Thu và biển. Đất nước ta có bờ biển dài và đẹp cùng biết bao địa danh gắn với nhiều câu chuyện thú vị, nhưng có một địa danh mà không người Việt Nam nào có thể quên được, luôn khắc cốt ghi tâm, đó chính là Trường Sa. Tôi nhớ, có người đã gợi ý tôi về “đặt hàng” bố viết một bài hát mới về Trường Sa, chắc tác phẩm sẽ rất lay động lòng người. Nhưng…. thật sự khó khăn, bố khi ấy đã gần 90, cộng thêm việc mẹ đi xa 7 năm rồi nên ông không còn động lực gì để viết cả…
Tôi về nhà, trò chuyện cùng bố, ướm hỏi xem ông có thể viết tác phẩm mới không, ông suy nghĩ một lúc rồi khẽ nói:
- Bố giờ già và yếu lắm rồi, không viết được gì nữa đâu….. Nhưng mà ngày trước bố có viết bài hát về Trường Sa cho tuổi thiếu niên đấy, để bố tìm cho con!
Và thế là ông lụi hụi lục tìm quyển sổ ông tự chép tay các bài hát mình sáng tác, đây rồi, bản nhạc “Nơi ấy Trường Sa”, sáng tác năm 1995 hiện lên trước mắt tôi. Dòng chữ: “Phỏng thơ Vũ Thị Khương. - Báo QĐND CN 15/10/1988” đã được bố cẩn thận, nắn nót viết. Ồ, nhà thơ Vũ Thị Khương, tác giả bố tôi rất quý và đã phổ vài bài, nhưng toàn là bài người lớn, trong đó có ca khúc “Lời ru của đêm” được biết đến nhiều qua giọng hát cố NSND Lê Dung (tôi cũng đã có dịp gặp nhà thơ tại quê của cô ở Bỉm Sơn, Thanh Hoá trong một chuyến công tác).
Tôi lẩm nhẩm đọc bản nhạc và lời ca…. Một đề tài khó như Trường Sa mà sao lại có thể được biểu đạt dung dị, nhẹ nhàng mà vẫn lắng sâu tình cảm:
“Như thế nào là hoa san hô
Nở trắng giữa muôn trùng sóng gió
Như thế nào là cây phong ba
Không nghiêng ngả giữa muôn vàn bão tố?
Như thế nào mà lại gọi đảo chìm
Những quả trứng chen nhau nằm trên cát?
Như thế nào? Sóng dập dìu ca hát
Và mây trời in sắc biếc nông sâu?
Như thế nào? Em đã biết đâu
Cứ mỗi khi em nhìn về phía biển
Nhưng có một điều mà em biết rõ
Có các anh bộ đội nơi ấy Trường Sa
Nhưng có một điều mà em biết rõ
Mảnh đất Việt Nam - Nơi ấy là Trường Sa!”
Những câu cuối của bài hát giản dị mà đầy tự hào, Việt Nam là Trường Sa và Trường Sa là Việt Nam, thật thấm thía với các công dân “nhí”, một cách giáo dục lòng yêu nước không cần hô hào, khiên cưỡng. Tôi mừng quá và đưa bài hát vào chương trình Trung Thu luôn, ngay lập tức “Nơi ấy Trường Sa” được quyết định sẽ làm thành MV, bối cảnh là một đêm rước đèn của các bạn nhỏ trên bờ biển.
Làm việc với biên tập âm nhạc, tôi mong muốn có những giọng hát thiếu nhi trong trẻo tham gia, chúng tôi đã chọn các bé hát tốt nhất thời điểm đó như: Ngọc Linh (Trung tâm Ba Đình), Trịnh Nhật Minh, cậu bé có chất giọng lanh lảnh, từng đạt giải nhất Đồ rê mí của VTV3, lúc ấy đang tham gia vòng chung kết The Voice Kid (và thật thú vị, sau đó Nhật Minh đã giành ngôi quán quân cuộc thi này). Trong lúc tiến hành thu âm bài hát, các biên tập viên Phòng Thiếu nhi biết tin Jayden Trịnh, cậu bé có mẹ người Việt Nam, top 5 Vietnam Idol Kid, vừa từ New Zealand trở về. Thế là Jayden nhanh chóng được đưa đến studio, kịp thu âm và ghi hình cùng các em nhỏ khác. Phần thu âm xong, ngay lần đầu nghe bài hát tôi cảm giác như có một luồng điện chạy qua…. Âm nhạc tươi sáng quá, trong veo, nhưng đầy lòng hãnh diện vì Tổ quốc mình.
Rồi những câu chuyện tiếp theo của “Nơi ấy Trường Sa” còn làm tác giả bài hát cũng như con gái ông cảm động thật sự. Cậu bé Jayden Trịnh tuy được mời đến thu âm một cách gấp gáp nhưng đã yêu bài hát ngay lập tức, cậu thấy đây chính là thông điệp “Tự hào là người Việt Nam” mà cậu ao ước được bày tỏ bấy lâu nay. Vậy nên cứ có dịp là Jayden liền tự đệm guitare và hát khúc ca ấy ở bất cứ sân khấu nào, trong nhà hay ngoài trời. Mùa đông năm 2016, cậu bé cùng mẹ lần đầu tới thăm nhạc sĩ lão thành và sẵn sàng hát ông nghe, mấy năm liền sau đó cậu đều may mắn dự sinh nhật ông, thật là mối nhân duyên không phải ai cũng có….
Một vài năm trôi qua, tôi thật bất ngờ khi được Mỹ Trà ở VOV5 cho biết có một nhóm bạn nhỏ trường Vinschools (trong đó có các con của cô), mới học lớp 4 - 5 thôi, tình cờ biết bài hát “Nơi ấy Trường Sa” qua mạng nhưng đã đem lòng say mê ca khúc. Ngày nay giữa muôn vàn thứ âm nhạc ngoại sôi động, có tụi trẻ con yêu thích một bài hát Việt quả là sự hiếm hoi, bọn trẻ giờ thiếu bài hát dành riêng cho chúng quá. Lúc này tôi đang chuẩn bị làm chương trình “Cây đại thụ và những cánh én tuổi thơ” nhân dịp sinh nhật bố lần thứ 91, nên liền nảy ra ý định mời ca sĩ Mỹ Linh hát cùng nhóm học sinh Vinschool. Mỹ Linh đồng ý ngay vì cô cũng muốn việc trình bày bài hát như món quà dành tặng nhạc sĩ, lại hát cùng trẻ con thì thật thú vị.
Trong quá trình chuẩn bị đêm nhạc, tôi cùng nhạc công đến tập vài lần với tốp học sinh Vinschool, các con chưa từng sinh hoạt đội ca nào, chưa được luyện thanh, chưa có kỹ năng biểu diễn, nhưng các con thật hồn nhiên, hát nhiệt tình hết mức, và câu cuối: “Mảnh đất Việt Nam - Nơi ấy là Trường Sa” thì luôn luôn lấy hết sức để hát lên một cách hào sảng. Vào đêm diễn, tốp học sinh trong trang phục áo hải quân, cất tiếng hát với cô Mỹ Linh, tiếng hát thơ ngây, tuy có chỗ còn chuệch choạc, nhưng toát lên sự đáng yêu, chân thật, hoà cùng giọng ca điêu luyện của diva đã thật sự gây ấn tượng cho khán giả. Chứng kiến màn trình diễn mộc mạc, hồn nhiên đó, cây đại thụ của nền âm nhạc Việt Nam rưng rưng xúc động, ông đã nhìn thấy điều mình mong muốn khi gửi gắm vào các bài hát cho trẻ em. Ông hạnh phúc khi lớp măng non, tương lai tươi sáng của đất nước cất vang lời ca đầy tự hào về quê hương mình, Tổ quốc mình.
(Trích sách HỒI ỨC TUỔI THƠ: BÀI HÁT LỚN LÊN CÙNG CON của nhà báo Phạm Hồng Tuyến - con gái nhạc sĩ Phạm Tuyên)
Nghe bài hát
