Tác giả: Nguyễn Anh Tuấn

Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố vừa cho ra mắt cuốn sách: “Phát huy giá trị âm nhạc truyền thống Huế trong phát triển văn hóa, du lịch”. Dày 300 trang, sách do NXB Thuận Hóa ấn hành.

Biểu diễn Ca Huế tại Trung tâm Văn hóa Huyền Trân

Âm nhạc truyền thống Huế có vai trò đặc biệt trong việc khơi dậy bản sắc dân tộc, góp phần quảng bá hình ảnh địa phương. Hiện nay, trong bối cảnh hội nhập quốc tế, văn hóa và du lịch đang trở thành cầu nối quan trọng giữa các quốc gia, vùng lãnh thổ.

Việc phát huy giá trị âm nhạc truyền thống Huế không chỉ giúp nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của di sản mà còn mở ra các hướng đi mới trong phát triển kinh tế - xã hội. Với tầm nhìn chiến lược, thành phố Huế đã và đang triển khai nhiều chính sách nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của âm nhạc truyền thống, như việc khuyến khích đưa ca Huế vào trường học, tổ chức các chương trình nghệ thuật và kết nối âm nhạc với các sản phẩm du lịch, các chương trình Festival... Những nỗ lực này đã góp phần đưa âm nhạc truyền thống Huế đến gần với công chúng trong và ngoài nước.

Theo ThS. Dương Bích Hà, sự hình thành, phát triển của âm nhạc dân gian, nhất là dân ca bao giờ cũng bị chi phối bởi ngữ âm và tiếng nói. Trải qua thăng trầm của lịch sử, qua sự đan kết của hai nhân tố chủ yếu là Việt - Champa, hệ tiếng Huế với từ tố Chăm đã được các nhà ngôn ngữ học xác định là có ảnh hưởng không nhỏ đối với âm nhạc dân gian - dân ca Huế. Ca hát, nhất là ca hát dân gian thuộc vùng nào đều được hình thành trên cơ sở phong tục, tập quán sinh hoạt và đặc trưng ngôn ngữ (phương ngữ) của địa phương ấy. Bởi vì, ca hát dân gian là hình thức bộc bạch tình cảm, nỗi niềm của con người, cho nên, chỉ bằng ngôn ngữ, giọng điệu của chính địa phương mình mới thể hiện được chân thực những tâm tư ấy.

Trong bài “Ca Huế trên sông Hương: Xưa và nay”, TS. Phan Thuận Thảo chỉ ra những bất cập khi phó mặc hoạt động biểu diễn cho các doanh nghiệp. Nguyên tắc trong kinh doanh là đề cao lợi nhuận nên doanh nghiệp cạnh tranh nhau hạ giá sản phẩm để thu hút được nhiều khách hàng. Họ hạ giá thù lao cho các nghệ sĩ thấp đến mức thảm hại khiến nghệ sĩ khó giữ được sự hứng thú trong công việc, dẫn tới việc chất lượng biểu diễn không cao. Thù lao thấp khiến chất lượng nghệ sĩ cũng thấp, tình trạng “ca sĩ một bài” vẫn còn tồn tại. Tổ liên ngành kiểm tra hoạt động ca Huế vẫn tiến hành kiểm tra thường xuyên và đột xuất, song chỉ có thể đánh giá về hình thức chứ không phải chất lượng, thêm vào đó, về lâu dài không thể mãi quản lý bằng cách kiểm tra và xử phạt.

Trong bài “Âm nhạc cung đình Việt Nam - Nhã nhạc (Triều Nguyễn) trong mối quan hệ giao lưu quốc tế”, TS. Phan Tiến Dũng đã làm rõ lịch sử, giá trị của Nhã nhạc và những thành quả trong công tác bảo tồn, hợp tác quốc tế; đồng thời nêu những công việc của chặng đường tiếp theo như: Bảo tồn nội dung, đào tạo nguồn nhân lực, tuyên truyền quảng bá...

Một số bài viết trong cuốn sách cũng đề cập đến xu hướng hiện đại hóa như ứng dụng công nghệ chuỗi số (Blockchain) trong quảng bá âm nhạc truyền thống Huế; khai thác âm nhạc truyền thống Huế thành sản phẩm du lịch từ nghiên cứu trường hợp phố đêm Hoàng thành Huế… Cuốn sách không chỉ là công trình nghiên cứu khoa học, mà còn là gợi mở chiến lược nhằm nâng tầm giá trị âm nhạc truyền thống Huế trong hành trình xây dựng Huế trở thành thành phố di sản văn hóa sống động.

(Nguồn: https://huengaynay.vn/)