Tác giả: Cobeo (Tổng hợp)

Thông tin chung

Tác giả: Ludwig van Beethoven.
Tác phẩm: Sonata violin số 7 giọng Đô thứ, Op. 30/2
Thời gian sáng tác: Năm 1802.
Độ dài: Khoảng 23 phút.
Đề tặng: Tác phẩm được dành tặng vua Alexander đệ nhất của Nga.
Tác phẩm có 4 chương:
Chương I – Allegro con brio
Chương II – Adagio cantabile
Chương III – Scherzo
Chương IV – Finale: Allegro – Presto

Hoàn cảnh sáng tác

Trong thế kỷ 19, lí thuyết âm nhạc dường như đã khẳng định một số giọng điệu nhất định sẽ thể hiện những đặc điểm cụ thể. Ví dụ, giọng Đô thứ là “giọng điệu bi thảm, có khả năng diễn tả những bất hạnh, cái chết bi kịch của các anh hùng”. Miêu tả này hoàn toàn chính xác đối với bản Sonata violin số 7 của Beethoven. Được sáng tác vào năm 1802, đây là tác phẩm đầu tiên có một biên độ biểu cảm rộng lớn trong kho tàng các sonata violin của nhà soạn nhạc. Điều đáng chú ý là rất nhiều tác phẩm khí nhạc mà Beethoven sáng tác trong giai đoạn này sử dụng giọng Đô thứ. Ngoài bản Sonata violin số 7, ta có thể kể đến Sonata piano số 8 “Pathétique”, Tam tấu dây, Op. 9/3, Tứ tấu dây, Op. 18/4 và Concerto piano số 3. Tâm trạng của những tác phẩm này có vẻ như rất phù hợp với những xáo trộn nội tâm của Beethoven, khi nhà soạn nhạc ngày càng nhận thức được về căn bệnh điếc của mình. Bất kỳ bản nhạc nào trong số này đều truyền tải một cách mãnh liệt những tình cảm sâu sắc của nhà soạn nhạc.

Là nhà soạn nhạc đầu tiên phá vỡ triệt để các mối ràng buộc của hệ thống bảo trợ, thiết lập một cách hiệu quả đẳng cấp nhà soạn nhạc như một thiên tài nghệ thuật được xã hội đón nhận, Beethoven bắt đầu hướng các sáng tác của mình đến những ý tưởng được thể hiện trong những nhân vật mang tính biểu tượng như Napoléon và Sa hoàng Alexander đệ nhấtcủa Nga. Đây không phải là những người đặt hàng các tác phẩm của Beethoven như Lobkowitz và Lichnowsky, mà là những người đại diện cho những lý tưởng mà Beethoven từng cho là cao quý. Bản sonata này là bản sonata thứ hai trong nhóm ba tác phẩm, Op. 30, được dành tặng cho Sa hoàng Alexander, người có những cải cách sâu rộng, có ảnh hưởng tích cực đến Beethoven, đồng thời là một nghệ sĩ violin nghiệp dư rất tài ba.

Cùng với các bản sonata violin số 5 và số 10, tác phẩm này cũng có 4 chương nhạc. Âm nhạc của Beethoven trong thời kỳ này mang trong mình một nguồn sức mạnh to lớn hơn, chứa đựng ý đồ lớn lao hơn và biểu đạt những cảm xúc mạnh mẽ hơn. Với tư tưởng đó, bản Sonata violin số 7 này là tác phẩm đỉnh cao của một giai đoạn mới. Bầu không khí cảm xúc của toàn bộ bản nhạc được triển khai rõ ràng ở phần đầu với động lực dồn dập, những khúc rẽ đột ngột, âm hưởng bi thảm xen kẽ với du dương, đôi khi là hài hước để tạo ra không phải là sự xáo trộn của cảm xúc mà là một tác phẩm với sức mạnh hoành tráng và sự gắn kết tuyệt vời.

Phân tích

Chương I mở ra với một cường độ khá nhẹ nhàng trên những quãng tám bí ẩn. Âm thanh trong trẻo của những quãng tám này kết hợp với phần im lặng còn lại chỉ làm tăng cường độ của sự sợ hãi, được tiếp nối bằng những màn chạy nốt kích động và bùng phát đột ngột. Sự khởi đầu rợn tóc gáy này sớm nhường chỗ cho một chủ đề tương phản với giai điệu giống như một cuộc hành quân. Mối quan hệ giữa hai nhạc cụ có tính chất bổ sung và cộng tác bền chặt trong suốt quá trình và piano chiếm một vị trí quan trọng không hề kém cạnh so với violin. Từng yếu tố trong hai chủ đề này được Beethoven chắt lọc để đưa vào phần coda nhằm tạo yếu tố thống nhất khi khép lại chương I, khám phá cảm xúc với những biến động bất thường, có thể được coi là mô hình thu nhỏ của toàn bộ tác phẩm.

Chương II ở giọng La giáng trưởng, thấp hơn một quãng ba so với giọng chủ, vừa đủ để tạo ra một thế giới âm thanh riêng, tạo ra một hiệu ứng tuyệt vời, thể hiện những suy ngẫm sâu sắc của con người. Đây là chương nhạc dài nhất trong toàn bộ tác phẩm, chứa đựng cốt lõi cảm xúc đã được ấp ủ và khao khát từng được bộc lộ ngắn gọn trong phần phát triển của chương I. Giai điệu của chương nhạc mang một vẻ đẹp thuần khiết tương tự như trong chương II các bản sonata piano “Pathétique” và “Ánh trăng”. Đó là một bài hát mang sự ấm áp, hấp dẫn và đồng nhất về mặt cảm xúc. Chủ đề bình dị này ban đầu xuất hiện trên piano và được cả hai nhạc cụ trình diễn trong suốt chương nhạc theo những cách khác nhau. Tuy nhiên, ngay cả trong những dòng âm thanh êm dịu nhất của chương nhạc cũng bất ngờ xuất hiện hai khoảnh khắc bùng phát đột ngột, trong đó thang âm đi lên xuất hiện một cách đột ngột.

Tính chất trữ tình tiếp tục xuất hiện trong chương III. Hình dáng nhịp nhàng của khúc Scherzo gợi nhớ rõ ràng cho người nghe về giai điệu giống như hành quân ở chương đầu tiên. Tuy nhiên, âm nhạc lại ở giọng Đô trưởng, mang sự tương phản rõ rệt so với giọng chủ. Chương nhạc ở nhịp ¾, mang đến cảm giác về điệu nhảy ở một vùng quê Đức, đặc biệt ở phần Trio. Beethoven đã trang trí thêm các nốt nhạc duyên dáng để tăng thêm sự hài hước và hóm hỉnh.

Trong chương IV, bầu không khí sợ hãi và tràn ngập lo lắng quay trở lại. Âm nhạc mang đến cảm giác như miêu tả một cuộc chiến đấu với các chủ đề lần lượt được thể hiện ở giọng thứ và trưởng. Dường như cuộc đối thoại giữa piano và violin mang đang đến một cảm giác chơi vơi giữa thắng lợi và sự tuyệt vọng. Chương nhạc xuất hiện một đoạn fugue, thể hiện sự tôn kính của Beethoven đối với Bach. Tuy nhiên, Beethoven không dừng lại ở đó mà tiếp tục khám phá các motif trữ tình ở những giọng xa xôi. Chính điều này mang đến cho chương một một cảm giác hoài cổ và kỳ quái. Âm nhạc chuyển động về phía trước ở nhịp độ rất nhanh, mang đến sự khó thở và căng thẳng với những đợt bùng phát và dừng lại đột ngột. Trong phần coda, được ghi chú là presto, cảm xúc chủ đạo là sự cuồng nộ và khi tác phẩm khép lại bằng hợp âm chủ Đô thứ, sự khó chịu và lo lắng vẫn còn hiện diện.

Tác phẩm cung cấp những cái nhìn sâu sắc hơn về thể loại này. Bất chấp việc tiêu đề ghi dành cho piano và violin, với ý nghĩa nhạc cụ chủ đạo là piano với phần đệm của violin nhưng tại đây, dù rằng vẫn có những yêu cầu khó khăn về mặt kỹ thuật dành của piano nhưng dòng giai điệu của violin đóng vai trò chính, đối thoại với piano, hoà quyện và tranh luận với nhau, đòi hỏi những kỹ năng điêu luyện của người nghệ sĩ biểu diễn. Đặc điểm nổi bật của Beethoven trong tác phẩm này là rút ra mọi hàm ý có thể từ những ý nhạc nhỏ nhất và mở rộng chúng xuyên suốt bản sonata. Mỗi một nét nhạc dường như thu hút sức mạnh và ý nghĩa được tích luỹ từ tất cả những gì diễn ra trước đó.

(Nguồn: https://nhaccodien.vn/)