Tác giả: Mai Hạnh

Đăng ngày 04/01/2023 - 21:41

Năm 1782, nhà viết kịch người Pháp Beaumarchais đã trình vua Louis XIV đọc vở hài kịch Đám cưới Figaro. Câu chuyện của vở kịch kể vể trò mẹo của chàng hầu Figaro: chàng bày mưu để dạy dỗ bá tước chủ nhân một phen, vì lão dám giở thói trăng hoa gạ gẫm vợ sắp cưới của anh. Có lẽ vì tính hài hước, giễu cợt đám quý tộc, và ẩn chứa sự phản kháng từ những tầng lớp thấp cấp, vở kịch đã bị nhà vua cấm ngay. Napoléon cũng đánh hơi thấy sự nguy hiểm trong cốt truyện, và ông nhận định rằng vở kịch là "cách mạng đang bắt đầu nhen nhóm". Chính phủ Áo cũng nhận thấy mối nguy hiểm và ngăn chặn vở kịch.

Năm 1784, vở kịch được trình diễn công khai ở Paris và được hoan nghênh nhiệt liệt. Trong vòng một năm, phía Đức đã có 12 bản dịch. Sau khi tìm kiếm qua hàng trăm vở kịch để tìm một cốt truyện phù hợp cho nghệ thuật opera, Mozart quyết định Đám cưới Figaro chính là mấu chốt cho thành công của mình. Sau 6 tuần, cùng với Lorenzo da Ponte, Mozart đã cho ra đời opera cùng tên vở kịch và công diễn vào tháng 5 năm 1786, chính tác giả chỉ huy buổi diễn từ vị trí chơi đàn phím. Từ đó, Đám cưới Figaro được khắc ghi trong lòng công chúng không chỉ bởi phần cốt truyện đặc sắc của kịch tác gia Beaumarchais, mà còn khiến khán giả say đắm bởi phần lời libretto của Lorenzo da Ponte và phần nhạc lôi cuốn của Mozart.

Khúc mở màn cho vở opera cũng là một tuyệt tác khi tách riêng để biểu diễn độc lập: trong đó chứa đựng một sức sống mãnh liệt, tính cách linh động với điệu tính Re trưởng tươi sáng, nhịp độ presto nhanh cuốn hút. Bắt đầu bằng những âm thanh rì rầm, rồi Mozart đưa ra chủ đề chính súc tích, sau đó đột ngột cả dàn nhạc cùng hoà nhịp ở cường độ lớn, vang vọng tiếng kèn trumpet và không khí càng náo nhiệt bởi nền trống - thể hiện tính trào lộng và cả tinh thần vui vẻ, lạc quan, cũng như nét tinh nghịch, hóm hỉnh trong vở nhạc kịch.

Overture Đám cưới Figaro của W.A.Mozart đã mở đâu buổi hoà nhạc đặc biệt của Dàn nhạc Giao hưởng Quốc gia Việt Nam nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt – Áo ngày 26 tháng 11 năm 2022 dưới đũa chỉ huy của nhạc trưởng Honna Tetsuji.

Nghe tác phẩm