Tác giả: Mai Hạnh

Đăng ngày 29/01/2023 - 18:36

Polka là một điệu nhảy đặc trưng dân gian của châu Âu, xuất phát từ Bohemia vào khoảng thế kỷ 19, và cũng là một trong những điệu dân vũ truyền thống ở Áo. Từ năm 1835, điệu polka đi từ dân gian len lỏi vào khắp các phòng khiêu vũ ở Praha, và xuất hiện cả trong các tác phẩm khí nhạc cổ điển của thành Vienna từ năm 1839. Phần lớn các nhạc sĩ ở Vienna dưới thời kỳ cai trị của đế chế Áo-Hung đều cho ra đời những sáng tác trên điệu polka để phục vụ cho những buổi tiệc vũ nơi cung đình. Gia tộc Strauss có truyền thống âm nhạc đã sáng tác không chỉ các bản valse nổi tiếng, mà còn có nhiều khúc polka được yêu thích cuồng nhiệt.

Johann Strauss II: 'Auf der jagd’ - Polka Schnell op.373

‘Auf der Jagd’ – ‘Trong chuyến săn’ Op.373 là một khúc nhạc theo nhịp nhảy polka của J.Strauss II, với âm điệu từ vở operetta Cagliostro ở Vienna. Vở diễn vốn là một trong những tác phẩm thành công của Strauss vào năm 1875, dựa trên những câu chuyện kỳ tích của Bá tước bất tử Cagliostro, một nhà giả kim vươn lên từ nghèo khó để bước vào giới thượng lưu. Strauss đã tập hợp những ý nhạc nổi bật trong vở operetta, thêm âm hưởng kèn đồng và mô tả cả tiếng súng nổ vào khúc polka ngắn để tạo nên tiểu phẩm Auf der Jagd.

Johann Strauss II: 'Tritsch – Tratsch' Polka op.214

‘Tritsch-tratsch’ Op. 214 là một điệu polka khác của Strauss, cũng rất nổi bật trong kho tàng sáng tác của tác giả. Dịch sang tiếng Anh, Tritsch-tratsch chính là “chit-chat”, tương tự như cách nói của người Việt là “tán gẫu”. Ở những cuộc tụ họp bất cứ đâu, dù là những buổi tiệc đãi, vũ hội quý tộc thời xưa, mọi người vẫn luôn trao đổi với nhau về đủ các chủ đề chung và riêng, và để miêu tả những thói quen này, Strauss đã sáng tác khúc polka mới lấy tên là Tritsch-tratsch. Cũng có thể, ông đã tham khảo vở kịch nổi tiếng Der Tritschtratsch (1833) của Johann Nestroy. Như nhiều tác phẩm polka khác của Strauss, sắc thái của tác phẩm rất vui nhộn và rộn rã.

Josef Strauss: 'Die Libelle' Polka-Mazurka op.204

Polka còn phân thành nhiều nhánh, có nhịp độ nhanh/chậm và bước nhảy khác nhau, trong số đó có cả điệu polka - mazurka gần với tiết điệu mazurka. Trong gia tộc Strauss còn có Josef Strauss cũng là một tác giả nổi bật, ông soạn Die Libelle (Con chuồn chuồn) Op. 204 là một tác phẩm điệu polka-mazurka vào năm 1866. Josef Strauss và vợ mình là Caroline đến thăm núi Traunstein và hồ Traunsee vào năm 1866. Khi đó, Josef nhìn thấy chuồn chuồn bay trên mặt nước. Lấy cảm hứng từ trải nghiệm này, nhạc sỹ đã sáng tác nên tác phẩm. 'Die Libelle' được công diễn lần đầu vào ngày 21 tháng 10 năm 1866, ngay sau Chiến tranh Áo-Phổ.

Những giai điệu polka đặc sắc này đã được Dàn nhạc Giao hưởng Quốc gia Việt Nam trình tấu trong buổi hoà nhạc kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Việt-Áo 26/11/22.