Tác giả: Mai Quỳnh Nga

Nếu nhạc Việt năm 2023 nổi bật với trào lưu EP (đĩa mở rộng) thì năm 2024 là cuộc đua của album. Chưa bao giờ các nghệ sĩ từ gạo cội đến mới nổi ồ ạt tấn công thị trường bằng hàng loạt album được đầu tư bài bản từ âm nhạc, nội dung đến hình ảnh, công nghệ. Dù trước đây, album thường bị mặc định là một cuộc chơi tốn sức và xa xỉ.

Ai theo dõi sát sao đời sống nhạc Việt sẽ dễ dàng nhận thấy, năm 2023 đã có nhiều album rục rịch trình làng giữa thị trường tràn ngập single (đĩa đơn) và EP (đĩa mở rộng). Nhưng phải đến năm nay, cuộc đua ấy mới thực sự bùng nổ khi số lượng album dài hơi tăng đột biến. Dù chưa có thống kê chính xác, nhưng điểm qua sơ sơ năm 2024 đã có hơn 20 album ra mắt.

Ngoài số lượng vượt trội, hầu hết album đều được nghệ sĩ chăm chút, đầu tư kỹ lưỡng về "chất", được giới chuyên môn đánh giá cao bởi sự đa dạng về thể loại và ý tưởng. Trong đó album chủ đề (concept album) nổi lên như một ngôi sao sáng của xu hướng này. Khác với album thông thường chỉ đơn thuần tập hợp nhiều bài hát dù chúng không mấy liên quan đến nhau, concept album buộc các ca khúc đều tập trung xoáy sâu vào một chủ đề, ý tưởng chính để làm nổi bật cá tính nghệ thuật. Ngay cả thứ tự sắp xếp ca khúc cũng mang dụng ý phục vụ cho chủ đề, ý tưởng xuyên suốt. 

Nổi bật với concept album có thể kể đến Phan Mạnh Quỳnh với "CineLove", Tùng Dương với "Multiverse" (Đa vũ trụ). "CineLove" đánh dấu 10 năm làm nghề của Phan Mạnh Quỳnh, gồm các ca khúc nhạc phim đình đám ("Hà Lan" và "Có chàng trai viết lên cây" (phim "Mắt biếc"), "Có một chuyện tình" (phim "Ngày xưa có một chuyện tình"), "Sau lời từ khước" (phim "Mai"), "Xuân thì" (phim "Truyện ngắn") cùng một bài hát cũ "Đưa em đi" và ba bài hát mới gồm "Hoa mặt trời", "Datanla", "Đại dương".

Tất cả vẽ nên bức tranh về những con người lãng mạn, hoài niệm và âm thầm trải qua nhiều điều dang dở trong tình yêu. Các ca khúc nhạc phim quen thuộc trở nên tươi mới khi được thu âm với dàn nhạc giao hưởng. Anh cho biết: "Thu âm hầu hết các bài trong album với dàn nhạc giao hưởng là sự đầu tư khiến tôi cảm thấy mãn nguyện, bởi độ chân thật từ nhạc cụ khi các nghệ sĩ cùng chơi đàn với nhau giúp cảm xúc trong bản phối tăng lên rất nhiều".

Trước đó, ca sĩ đàn anh Tùng Dương lột xác với concept album "Multiverse" (Đa vũ trụ). Album gồm 12 nhạc phẩm chia làm hai chương, đưa người nghe vào hành trình từ "vũ trụ bên ngoài" đến "vũ trụ bên trong" mỗi con người. Tác phẩm mang đến trải nghiệm mới lạ khi thể loại art-pop, rock, nhạc điện tử hòa trộn với âm nhạc dân tộc. Với thông điệp về sự kết nối và bản sắc, âm nhạc của Tùng Dương mang đậm tính thể nghiệm và triết lý. Bậc "trưởng lão" như Elvis Phương cũng góp mặt trong thị trường album sôi động bằng "Tình khúc Phượng Hoàng". Tác phẩm làm sống dậy những khúc hát một thời của nhóm Phượng Hoàng như: "Bâng khuâng chiều nội trú", "Yêu em", "Còn yêu em mãi"…

Không chỉ nghệ sĩ thành danh, mà cả nghệ sĩ trẻ giới mainstream (chính thống) lẫn indie (độc lập), underground (hoạt động ngầm) cũng chọn album để khẳng định bản sắc âm nhạc. Ca - nhạc sĩ Tăng Duy Tân cho thấy sự sáng tạo táo bạo và nỗ lực thoát khỏi vùng an toàn với concept album đầu tay "Khu vườn tình". Như tên album, 10 ca khúc thuộc các thể loại disco và R&B đưa người nghe trải qua từng cung bậc cảm xúc của một chuyện tình dang dở. Từ những rung động, hạnh phúc khi tình mới bắt đầu tới sự ngơ ngác, day dứt khi chia ly. Để rồi vết thương tình yêu thành nỗi đau đớn tột cùng, nhưng thời gian trôi cũng là lúc kẻ thất tình học cách buông bỏ, xa dần mối tình ngày xưa để bước trên con đường mới.

Vũ là đại diện tiêu biểu của giới indie. Album "Bảo tàng của nuối tiếc" phác họa hành trình âm nhạc đầy cảm xúc, xoay quanh những hoài niệm, mất mát và sự tiếc nuối trong tình yêu lẫn cuộc sống của anh. Với phong cách acoustic pha chút indie-pop đặc trưng, album tái hiện những câu chuyện buồn man mác qua giai điệu sâu lắng và ca từ trầm tư, tạo nên không gian như một bảo tàng lưu giữ ký ức. "Cho những ngày âm u" của nữ ca sĩ Mademoiselle (tên thật Nguyễn Hồng) cũng mang nhiều chất tự sự như thế. Giới underground không kém cạnh khi có album "The Wxrdies" của rapper Wxrdie pha trộn nhiều phong cách lạ lẫm.

Ngoài những gương mặt nổi bật trên, cuộc đua album còn có "Moon" của Da LAB, "Cam'On" của Orange. Sôi động nhất là lứa nghệ sĩ gen Z với loạt album đầu tay như "Em" (của ca - nhạc sĩ Mỹ Anh), "Điểm tuyệt đối" (rapper ICD), "Nghe tiếng đêm" (KoQuet), "Anh bờ vai" (Vương Bình), "421" (rapper Karik), "Những đứa trẻ" (nhóm "Những đứa trẻ"), "Tiểu thuyết" (Huỳnh Tuấn Anh)…

Thị trường album ghi nhận sự đa dạng trong thể loại. Từ pop ballad, R&B, disco cho đến nhạc điện tử, jazz, rap, giao hưởng và thậm chí là nhạc dân gian đương đại đều được các nghệ sĩ khai thác. Ngoài album do con người sản xuất, làng nhạc Việt được phen xôn xao khi xuất hiện album "Tiểu thuyết" do AI đảm nhận đến 90% công đoạn: từ phổ nhạc cho lời thơ, hòa âm phối khí đến thể hiện bài hát và sản xuất MV. Tất cả mang lại một bức tranh nhạc Việt đa diện, mới mẻ, tiệm cận với dòng chảy âm nhạc thế giới.

Lâu nay album vốn bị mặc định là cuộc chơi xa xỉ của vài ca sĩ hay để nghệ sĩ đánh dấu cột mốc quan trọng trong sự nghiệp. Nhạc sĩ Khắc Hưng cho biết: "Album thường gồm 8 đến 10 bài hát nên đòi hỏi quá trình thực hiện dài hơi, phải chuẩn bị rất nhiều thứ". Do đó, giới ca sĩ trẻ lẫn ca sĩ dòng indie, underground hiếm khi ưa chuộng album. MV hay EP vẫn là lựa chọn hàng đầu để họ phủ sóng tên tuổi.

Sở dĩ album trở thành "ngôi sao" của năm 2024 bởi tư duy của các nghệ sĩ, nhất là lớp nghệ sĩ trẻ đã thay đổi. Với họ, album là cách để khẳng định giá trị lâu dài trong nghề. Theo Phan Mạnh Quỳnh, album là "nơi chứa đựng những cảm xúc đủ đầy, trọn vẹn nhất", một tuyên ngôn nghệ thuật thay vì chỉ chạy theo xu hướng thị trường. Anh chia sẻ: "Đó là hành trình cảm xúc, nơi mọi chi tiết từ nhạc, lời, đến cách hòa âm đều phải liền mạch, bổ trợ cho nhau. Phải đến bây giờ tôi mới làm xong album chính thức đầu tiên vì muốn nó có một concept chung thay vì tập hợp ngẫu nhiên các ca khúc có chủ đề và thể loại khác nhau. Có những ca khúc dù đã cũ cả 10 năm nhưng tôi cảm thấy vẹn nguyên cảm xúc như ngày đầu tiên, nên quyết định đưa vào album để xây dựng trọn vẹn câu chuyện tình yêu".

Tương tự, Tùng Dương coi việc làm album là "hành trình đầy thử thách nhưng cũng đầy hứng khởi" vì sự sáng tạo, làm mới mình không ngừng. Các album như "Multiverse" hay "CineLove" chứng minh rằng nghệ sĩ Việt đang ngày càng tiệm cận với tiêu chuẩn quốc tế. Họ không chỉ làm nhạc để giải trí mà còn để phản ánh chiều sâu tư duy, triết lý sống. Nói như nhạc sĩ Nguyễn Hà: "Phát hành album, nghệ sĩ mong muốn khán giả ghi nhận sức sáng tạo, sự đam mê trong nghệ thuật. Nhiều nghệ sĩ chọn phát triển sự nghiệp âm nhạc một cách nghiêm túc, chuyên sâu thông qua các sản phẩm âm nhạc được đầu tư kỹ lưỡng".

Các nghệ sĩ trẻ như Tăng Duy Tân, Orange… lại nhìn nhận album như một bước đệm để khẳng định mình trong một thị trường đầy cạnh tranh. Bởi ngày càng nhiều nghệ sĩ mới nổi xuất hiện thì album trở thành phương tiện khẳng định cá tính âm nhạc, giúp khán giả hiểu hơn về hành trình sáng tạo của nghệ sĩ. Từ đó xây dựng cộng đồng khán giả trung thành.

Nếu trước đây, thị hiếu âm nhạc bị chi phối bởi những bản hit dễ nghe, dễ quên, thì hiện tại người nghe đang tìm kiếm những sản phẩm mang tính cá nhân, chất lượng và có chiều sâu hơn. Các nền tảng như Spotify, Apple Music hay YouTube cũng góp phần thúc đẩy xu hướng này, khi chúng giúp nghệ sĩ dễ dàng tiếp cận khán giả mà không cần phụ thuộc hoàn toàn vào phát hành album vật lý. Điều này đặc biệt có ý nghĩa với các nghệ sĩ trẻ hoặc nghệ sĩ indie vì họ không có nguồn lực mạnh như các ca sĩ đã có tên tuổi.

Giữa thời đại số vốn chuộng các sản phẩm "mì ăn liền" thì sự lên ngôi của album là một tín hiệu vui. Tương lai nhạc Việt được kỳ vọng như dự đoán của nhạc sĩ Nguyễn Hải Phong: tư duy sáng tạo, khát vọng nghệ thuật của nghệ sĩ Việt hứa hẹn thời kỳ của những album đỉnh cao đang đến rất gần!

(Nguồn: https://vnca.cand.com.vn/)